بهتر ین رنگ پوشش چیست؟ آیا پوشیدن رنگ سیاه مکر وه و ناپسند است؟
صفحه 28 از 54
بهتر ین رنگ پوشش چیست؟ آیا پوشیدن رنگ سیاه مکر وه و ناپسند است؟
اشاره
عاملی نیرومند است که می تواند احساسات ما راتحریک کند یا تسکین بخشد، به هیجان اَورد و یا آرامش دهد. چیزي که « رنگ »
احساسی ازگرمی و سردي، شادي و غم، سرعت و سکون ایجاد میکند. رنگ ها با ما سخن میگویند، لبخند می زنند، ما را در خود
فرو می برند و تاثیرات گوناگون میگذارند، همانگونه که صوت ها و آوا ها چنین اند. رنگ ها در ذات وجودي مخلوقات
قرارگرفته اند و جدایی ناپذیر ند. همانگونه که نمی توان جنسیت را از اشیا گرفت، رنگ را نمی توان از آنها جدا کرد. امروزه
ثابت شده است رنگ ها به راحتی بر سیستم عصبی، قدرت بینایی، سیستم گوارشی، حا لات روحی- روانی افراد و اخلاق آنها تاثیر
میگذارند، بنابراین براي استفاده مفید از رنگ، لازم است اثر روان شناختی اَن را که می تواند در انتخاب دکوراسیون، لباس، محیط
و... وارد عمل شود، درك کنیم. گاه به کارگیري ناشیانه رنگ به وسیله افراد، تاثیرات منفی برخی مذاهب و فرهنگ ها، خلق و
خوي فردي افراد و وضع برخی قوانین، عدم تنوع و یکنواختی در به کارگیري بعضی رنگ ها، کاربرد رنگ را بخصوص در
پوشش هاي فردي با اشکالات بزرگ و قابل توجهی روبه رو کرده است که در دراز مدت تاثیرات مخرب آن اَشکارا به چشم می
خورد. انتخاب رنگ در لباس در ارتباطات اهمیت ویژه اي دارد، چرا که لباس افراد اگر چه شان و شخصیت افراد را شکل نمی
دهد، اما بیشتر اوقات پایه اي براي قضاوت اولیه در مورد اَنهاست و تاثیر شگر فی بر قضاوت هاي دیگران نسبت به افراد میگذارد.
تحقیقات نشان داده اگر شما لباس مرتبط با پایگاه اجتماعی بالایی را در برداشته باشید و هیچ کس شما را نشناسد، درعبور از
عرض یک خیابان شلوغ بیشتر ازکسی که لباس مربوط به پایگاه اجتماعی پایینی را در بر دارد، مورد توجه خواهید بود و آسان تر
به شما راه خواهند داد. در یک نگاه لباس، علا وه بر محافظت انسان ها از سرما وگرما، وسیله اي براي ارتباطات غیرکلامی است و
. به تنهایی قادر است دستکم 10 پیام اساسی را به دیگران منتقل کند: 1. سطح اقتصادي 2. سطح تحصیلی 03 اعتبار اجتماعی 4
وضعیت اجتماعی ه. سطح پیچیدگی 6. زمینه اقتصادي 7. زمینه اجتماعی 8. زمینه تحصیلی 9. سطح موفقیت. 1. ویژگی هايَ اخلاقی
امروزه در ارتباطات میان فردي، مردم بیش از آن که به حرف هاي شما توجه داشته باشند، به لباسی که پوشید ه ا ید و به وضعیت
ظاهري شما توجه دارند، بنابراین رنگ ها می توانند همچون مهمانی ناخوانده بر روابط شما با دیگران تاثیر بگذارند. بی شک بیش
از این که تنوع رنگ ها براي شما موثر باشد، در جذب مخاطبان شما موثر خواهد بود. اگر محدودیت استفاده رنگ ها از فرهنگ
اجتماعی کمی دور می شد، رنگ چه معجزه ها که نمیکرد، چون اگر رنگ ها و تنوع آنها مهم نبودند، زیباترین نمادهاي آفرینش
یعنی آسمان و زمین، گل ها و درختان، دریاها، اقیانوس ها و... با این همه تنوع رنگ اَفریده نمی شدند.
رنگ ها و اثر روانی آن بر شخصیت انسان
از دیرزمان اثر روانی رنگ ها، در اشخاص مختلف مورد توجه دانشمندان بوده است و به مرور، این تحقیقات گسترش یافته است.
ثابت شده اتاق هایی از بیمارستان ها که رنگ اَبی یا شیشه هاي آبی رنگ دارند، اثر خوبی روي بیماران دارد یا اشخاصی که
نزدیک بین هستند و چشم اَنها در مطالعه زیاد خسته می شود باید کاعذهاي سبز و اَبی به کار برندکه بسیار مناسب است. همچنین
نتایج تحقیقات نشان داده قرارگرفتن زیر نورها با رنگ خاص تاثیر روانی زیادي بر فرد دارد؟ به عنوان مثال وقتی شما دودل هستید
یا اطمینان کافی راجع به مساله اي ندارید، پوشیدن لباس هاي زرد یا محاصره شدن در محیطی پر از رنگ هاي زرد زنده به
شماکمک خواهد کرد تا توجه تان را روي مشکل پیش اَمده متمرکز کنید تا بتوانید به دودلی خود پایان دهید. استفاده از رنگ
زرد در برقراري ارتباط نیز کمک میکند. اگر احساس تنهایی می کنید یا قادر نیستید با دیگران تماس هاي خوبی برقرارکنید،
استفاده از این رنگ روشن، جر یان کلمات شما را اَسان و شیوایی کلام شما را تقویت خواهد کرد. از نظر فیزیکی، در محاصره
صفحه 29 از 54
قرمز بودن باعث اعزایش خون می شود و آدرنالین را به بدن تزریق میکند. وقتی شخصی بشدت خسته یا افسرده است یا نیروي
اراده اش تحلیل رفته است، قرمز می تواند به عنوان عاملی انرژي زا استفاده شود. همچنین پوشیدن لباس هاي قرمز یا قرارگرفتن در
محیط قرمز، وقتی فرد بشدت ناراحت، هیجانی، مضطرب یا تحت فشاراست می تواند به بروز خشم یا ایجاد خشونت منجر شود. در
زمان بقراط حکیم معتقد بودند رنگ ها در پیشرفت یا بهبود بیماري ها تاثیر بسزایی دارد و از آن تاریخ درمان با
اَغاز شده است که امروزه اهمیت خاصی دارد و مورد مطالعه و توجه پزشکان قرارگرفته است. ((chromotherapy رنگ
هر رنگی » وري ندارد و باید به صبر و حوصله منتظر نتیجه آن بود. در یک نگاه صاحب نظران بر این باورند که t درمان با رنگ اثر
آنان که رنگ قرمز را دوست دارند، در نگاه روانشناسان افرادي خوش ؛«. که ما دوست داریم، تابلوي نشان دهنده شخصیت ماست
قلب و خودپرست هستند، هرگز بی تفاوت نبوده. تند و فعال و در عین حال کمی عجول هستند. کسانی که علاقمند به رنگ
صورتی- یعنی همان قرمزکمرنگ- هستند، تمام اَن صفات البته کمی ملایم تر را دارند، با گذشت و ملاطفت، پرنشاط و شاداب و
تحمل کننده شکست ها و دشواري ها. دوستداران رنگ اَبی، صاحبان نظم و پشتکار و تنهایی اند که ظاهري آرام دارند و به
دیگران احترام میگذارند. رنگ اسرارآمیز و باشکوه ارغوانی، رنگ عرفانی است که علاقمندان به اَن به امور معنوي می پردازند و
مجذوب زیبایی ها می شوند. دوستداران رنگ قهوه اي باثبات و قابل اعتمادند، شاعرپیشه و کمی فیلسوف مآب و خاکستري
دوستان، از خوشی هاي دنیا چشم پوشیده اند و خود را همشأن کهنسالان می دانند. علاقمندان به رنگ پرتقالی داراي صداقتند و از
هوسبازي بیزارند و اَنان که رنگ سبز دلخواهشان است، صاحب رشد و رویش بوده، کنجکاو و آرامند و فیروزه اي دوستان،
اسراراَمیز و پندناپذیر، داراي پشتکار و باشتابند و دوستداران سیاه، داراي ظرافت طبع اند و هرگز خود را به دیگران تحمیل نمیکنند
Famity.com.1 .1
رنگ در اعتقادات مذهبی
در انجیل، عهد عتیق و جدید، به رنگ هاي زیادي اشاره شده است. رنگ هاي نمادین مسیحی و یهودي هنوز هم در مناسک این
مذاهب وجود دارد. رنگ سبز زمردین با عیسی مسیح پیوند یافته است. مسیحیان اغلب رنگ اَبی را به حضرت مریم باکره
اختصاص می دهند. در متون اسلامی از رنگ هایی که در جامعه مکروه است، سخن رفته است. بهترین رنگ ها در جامعه سفید
است و پس از آن به ترتیب سبز، زرد، سرخ کمرنگ، کبود و عدسی. سرخ تیره رنگ (بخصوص در نماز) کراهت شدید دارد. ما
دلایل زیادي داریم که رنگ سبز مایل به آبی رنگ ولایت مطلق الهی است. بهشت موعود ما بهشتی است با رنگ سبز مایل به اَبی.
احادیث زیادي داریم برکراهت رنگ سیاه. رنگ سیاه ایجاد غرور و در عین حال کدورت روحی میکند. رنگ سیاه رنگ غم
است. رنگ اندوه است. ما براي رنگ سیاه شب حدیث داریم که پیش از غروب آفتاب، چراغ روشن کنید به خاطر اینکه هیچ وقت
نور از زندگی ما بیرون نرود و تیرگی شب بر ما سلطه پیدا نکند.
رنگ سیاه، تأثیر روانی آن در اطرافیان
در روان شناسی رنگ ها می خوانیم که رنگ سیاه نمایانگر مرز مطلق است. بدین خاطرکسی که رنگ سیاه می پوشد، می خواهد
نشان دهد که مرزي را ایجاد کرده است. اما این که این مرز براي چیست، در موقعیت هاي مختلف ممکن است متفاوت باشد. گاه
لباس سیاه را در ماتم و عزا می پوشند، براي آن که نشان دهند بین آن ها و عزیزشان فاصله افتاده و مرز زندگی اَن ها هم جدا شده
است و یا براي آن که نشان دهندکه در حریم خانه و خانواده آن ها حادثه اي رخ داده است که انجام برخی ازکارهاي معمولی که
سایر خانواده ها انجام می دهند، براي آنان میسر نیست. اما گاهی هم سیاه می پوشند، نه براي عزا و ماتم بلکه براي مشخص کردن
صفحه 30 از 54
مرزها و حریم هاي اجتماعی و حجاب یک خانم مسلمان با چادر سیاه از این دسته است. وقتی که خانمی چادر مشکی به سر میکند
و با وقارو متانت تمام، قدم به عرصه اجتماع میگذارد، با این پوشش نشان می دهد که هرکسی حق ندارد به این حریمِ پاك، مقدس
و خصوصی وارد شود. این حریم، حریم حرمت، حیا و احترام است، نه جاي هرزگی، آَلودگی و هوسبازي. در واقع او با حجاب
مشکی و چادر سیاه، بین خود و مردان نامحرم، مرزي عاقلانه ایجاد میکند، او با این سیاهی ظاهري اما ریشه دار در درون خود می
خواهد نگاه تیز و برنده هرزگی و ابتذال را بشکند و نگذارد در حریم عفاف، پاکی و نجابت اونامحرمی وارد شود و حرمت او را از
بین ببرد. از این رو چادر مشکی به منزله حرمت و احترام است؟ مرز ادب، کرامت، حیا و عفت و نشان می دهدکه دراین محدوده
باید حریم را نگه داشت و به صاحب حرم با دیده احترام و ادب نگریست. از نظر روانی نیز وقتی انسان پارچه سیاهی را می بیند،
دیگر چندان رغبتی به نگاه کردن پیدا نمیکند و خود به خود نظر را بر میگرداند. نگاه به رنگ هاي روشن چشم را باز و رغبت
مشاهده و تمرکز را براي دیدن دوچندان میکند، به عبارت دیگر نگاه به رنگ هاي تیره، به ویژه رنگ سیاه که بی رنگی مطلق
یعنی سفید است. با « بله » بوده و نقطه مقابل « نه » است، تقریبا تمام رغبت ها را از بین می برد. روان شناسان میگویند: سیاه به معناي
بگوید و اَن کسی که رنگ جذاب « نه » این نگاه بایدگفت: اَن کس که در مقابل نامحرم سیاه می پوشد، در واقع می خواهد به او
نگاه هاي هرزه و آلوده قرار می دهد و وسیله آلودگی و انحراف خود و جامعه « معرض » می پوشد، خواسته یا ناخواسته خود را در
به صفحه خالی می ماند که داستان را باید روي اَن نوشت، ولی « سفید » را فراهم میکند. در روان شناسی رنگ ها می خوانیم که
نقطه پایانی است که در فراسوي اَن هیچ چیز وجود ندارد. بنابراین زنی که در برابر نامحرم و بیرون از خانه لباس سفید و « سیاه »
رنگارنگ می پوشد، از ایمنی کمتري برخوردار است، ولی زنی که چادر سیاه می پوشد، حداکثر ایمنی را براي خود ایجادکرده
است و نشان می دهد که این جا نقطه پایان نگاه هاي نامحرمان است و در فراسوي این حجاب، جایی براي نفوذ نگاه ها و نیت هاي
ناپاك نیست. علاوه بر اَن درباره رنگ سیاه می خوانیم که: سیاه، نشانگر ترك علاقه یا انصراف نهایی بوده و از تاثیر قوي برهر
رنگی که درکنار آن قرار گرفته باشد، برخوردار است و ویژگی اَن رنگ را مورد تاکید قرار می دهد. و حتی هر رنگی را می
پوشاند و به نوعی رنگ جلال و جبروت است. چنانکه رنگ ماشین شخصیت ها مشکی است تا نوعی عظصت ایجادکند و به
خودي خود خطرها را دفع نماید. وحتی انسان به اجسام سفید نگاه میکند احساس میکند که آن شی به وي نزدیک تر از فاصله
اصلی است در حائی که شیء سیاه رنگ را احساس میکند که از او دورتر می شود. پس پوشش مشکی براي زنان موجب میگردد
که از د ید مردان دورتر جلوه نمایند. علاوه بر اَن رنگ مشکی صامت بوده و موجب تحریک و تهییج غرائز نمی شود. در یک نگاه
هدف از پوشش مشکی، ایجاد فضاي آزادي براي دختران و پسران در فعالیت هاي اجتماعی است و مانعی براي تحریک هاي
غیراخلاقی مردان. به دیگر سخن پوشش باید به گونه اي باشدکه حیاء و عفت را در انسان متجلی سازد تا زنان بتوانند با بهره گیري
ازگوهر حیا. درکنار مردان به عالی ترین درجه از کمال برسند که مقصد نهایی همان است. از این روکسی که چادر مشکی می
پوشد، می خواهد با رنگ سیاهِ چادر، جلوه و نماي جنسیت و جاذبه خویش را نفی کند و خود را از نگاه هاي دیگران دورنگه
دارد. و رنگ مشکی چادر او نشانگر ترك علاقه یا انصراف نهایی است، یعنی چادر مشکی به نگاه هاي نامحرم میگوید هیچ
جایگاهی براي نگاه شما در من وجود ندارد. بنابراین باید به روان شناسی و جامع نگري زنان ایرانی اَفرین گفت که براي حفظ
حرمت، عفت و پاکی خود و همچنین پاسداري از مرزهاي خویش و جامعه خویش و براي سالم سازي محیط اجتماعی خود، بهترین
حجاب، یعنی چادر و مناسب ترین رنگ یعنی مشکی را انتخاب کرده اند. 1 اما در پاسخ به این پرسش که: آیا پوشیدن رنگ سیاه
مکروه و ناپسند است؟ و یا: همیشه و همه جا باید چادر به رنگ مشکی باشد؟ باید بدانیم برخی ازفقها پوشیدن لباس سیاه را به
طورکلی مکروه نمی دانند 2 و از نظر بعضی دیگر سیاهپوش بودن بدون دلیلی خاص یا مصلحتی برتر مکروه و ناپسند است. 3 مثل
اَنکه برخی در طول سال براي خوش تیپ بودن لباس سیاه می پوشند اما اگر علت و مصلحتی برتر یافت، همانند سیاهپوش شدن در
صفحه 31 از 54
کراهت » ، ایام محرم براي سید و سالار شهیدان کربلا و یا حفظ شعائر دینی و بزرگداشت مقام معصومان و صا لحان، بد ون ترد ید
ي از سوي پیشوایان ما نسبت به رنگ سیاه وجود « باید » یا « تکلیف » جا یگزین می شود. علاوه بر این هیچ « استحباب » برطرف و ،«
آیت الله مکارم: استفتاءات، ج .www.newmind.mihanblog.com ندارد تا بانوان ما اختیار و انتخابی نسبت به دیگر 2.1
لباس)،س 2ودفتر. 3. امام اَیت الله فاضل و صافی، توضیح المسائل ) sistani.org ، 1، س 119 وج 2،س 152 ؛ آیت الله سیستانی
مراجع، م 865 ؛ اَیت الله نوريَ همدانی، توضیح المسائل،م 866 ؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، م 872 ؛ آیت الله تبریزي،
استفتاءات،س 1617 ؛ دفتر آیت الله بهجت. رنگ ها نداشته باشند، آنچه از نظر آموزه هاي دینی توصیه شده است گزینش رنگی
با نزو ل آیه » : براي پوشش است که با عفاف و پارسایی همسو و از جلب توجه هوسبازان بدور باشد. چنانکه ام سلمه میگوید
1 و اینگونه به تقوا و پرهیز از « جلباب، زنان انصار از خانه هاي خود خارج شدند در حالی که پوشش هاي مشکی بر تن داشتند
نامحرمان شناخته می شدند. ناگفته نماند که دو مورد از کراهت رنگ سیاه استثنا شده است: نخست: چادر زنان و دیگري: عباي
مردان. علاوه بر اَن گاه در زمان و مکان خاصی، رنگی دیگرکه نماد عبادت و بندگی است، برتر ازسیاه می شود و آن حج و عمره
است که همه بانوان با چادر سفید شناخته می شوند، زیرا سفید در این ایام نشان بی رنگی و ترك دلبستگی ها مادي و دل سپردن
.55 - به امور معنوي است. 1. ر. ك: حریم عفاف، حجاب و نگاه، روح الله حسینیان، ص- 50
علّت مبارزه گستر ده کشورهاي غر بی با پارچه اي کوچک به نام روسري چیست؟ اگر اینان کشور خود را مهد آزادي و
دموکراسی لقب
داده اند و برهنگی را مطابق حقوق بشر می دانند، چرا ظر فیت و تحمّل روسري چند دانشجوي مسلمان را ندارند؟ا حج، جهاد و
حجاب، احکام اجتماعی اسلام است که فراتر از عبادات فردي بین خود و خدا، تأثیري اجتماعی و همگانی دارد، از این رو همیشه با
مخالفت هاي مختلفی رو به رو بوده است. اگر در قلب ارویاي به اصطلاح متمدّن و درکشور فرانسه با جامعه مدنی (!) چند دختر
نوجوان با پارچه اي چند سانتی که بر سر دارند و به دانشگاه یا مدرسه می روند، دولت این کشور را وادار به تشکیل جلسه فوق
العاده کرده و سرانجام تصمیم به ممنوعیت حجاب میگیرند، از آن روست که حجاب فراتر از پارچه و پوشش، بیرقی برافراشته در
است. و این رخداد خجسته، « استقلال شخصیتی درگزینش نجابت و پاکی » و « رشد اسلام خواهی در اروپا » ،« اعلام علنی عقاید »
زنگ خطري است براي سران استکبار و بیانگر بیداري و پایداري توده ها بویژه قشر جوان و تحصیلکرده نسبت به ارزش هاي
انسانی است، گرچه تحمل آن براي استعمارگران شیطان صفت که وظیفه اي براي خود غیر از مشغول ساختن مردم به خور و خواب
و شهوت نمی بینند، بسیار سخت و ناگوارست. بدون شک اَنان به برخوردهاي سخت افزارانه اینچنینی بسنده نکرده بلکه شیوه نرم
ارزش هاي دینی و دلبستگی « تردید، تضعیف و تحقیر » افزاري یعنی تغییر اندیشه توده ها را در دستورکار خودقرار داده اند و اَن
هاي مذهبی است. از این رو پوشش مذهبی را مانع ورود به دروازه تمدّن و پیشرفت معرفی میکنند و افراد جاهل یا غافل را وادار به
بیان انجام رفراندوم براي حجاب درکشور می نمایند! رنگ سیاه چادر را همچون حفره تاریکی دانسته که تمام رنگ هاي جهان را
می بلعد و اکثر عقب افتادگی ها و اغلب پشت کنکور ماندن دختران را به همین دلیل مربوط می دانند ! نیمه برهنه بودن و اَرایش
هاي افراطی را سبب شخصیت و شادي و یا سربلندي در عرصه هاي مختلف اجتماعی ترسیم میکنند اما زنان پوشیده در فیلم ها را
افرادي مستمند و محتاج، درگیر با همه معضلات، افسرده و بی پناه می دانند و به تصویر میکشانند. در برخی فیلم ها، چادر را براي
رفتن به زندان و ملاقات با عزیزان در محیطی غمزده و اندوهبار به کار میگیرند و یا براي رفتن به قبرستان و زیارت قبور مردگان اَن
هم چادري به ظاهر پوشیده و با کمی دقت بدون هرگونه پوشیدگی. اَنچه این عده در پی نهادینه کردن اَن هستند خواسته یا
حکومت بر » ناخواسته در راستاي تمایلات استکبار جهانی براي فتح اندلسی کشورهاي اسلامی و تحقق تخیلی است که به عنوان
صفحه 32 از 54
در سر می پر ورا نند. غربیان که از نقش موثر زن در نظام اجتماعی مشرق زمین باخبرند، به خوبی می دانند که در خیزش ها « عالم
و نهضت هاي دویست سال گذشته، زنان مهمترین عامل تحریک! توده اي مردان بود ه ا ند. بازنگري و بازکاوي برگ هاي تاریخ،
گواه اَن خواهد بود که انقلاب اسلامی نیز بدون حضور زنان و دختران مسلمان تا این اندازه موفقیت را نصیب خود نمی ساخت.
آنها خوب می دانندکه براي هموار ساختن مسیر و سرعت بخشیدن به حضور دنیاي غرب در سرزمین کهن شرق بویژه کشورهاي
اسلامی، راهی نیست جز آنکه بنیان اصلی نظام خانواده یعنی زن تغییر یابد؛ آن هم براساس مدلی که از آن سوي آب ها عرضه می
مشاور امنیتی جرج بوش در سفر به خاورمیان اظهار داشت در صورتی حکومت هاي دموکراتیک در « کاندولیزا رایس » شود! وقتی
جهان عرب و خاورمیان شکل خواهد گرفت که زنان و دختران به اَزادي هاي مورد نظر خود برسند، معلوم ساخت که از چه رو
چشمان دنیاي غرب، به سوي دوشیزگان مشرق زمین خیره شده است. اَري ا پس از سال ها بی توجهی به زنان شرق، به وقوع
پیوستن چنین حوادثی به طور جدّي سوال برانگیز است: 01 اهداء جایزه صلح نوبل به شیرین عبادي، حقوقدان زن ایرانی که در
نروژ و در دانشگاه امیرکبیر تهران با مردان نامحرم دست می دهد و چندان به نظارت فقه و شریعت بر نظام خانواده و به ویژه زنان
اعتقاد نداردکه در توصیه اي به زنان و دختران مسلمان از اَنان می خواهد که با میل و سلیقه خود، حجاب و پوشش خود رابرگزینند
و درصورت تمایل چون او در مقاباي پسران و مردان نامحرم سربرهنه حاضر شوند و حجاب از رخ برگیرند! 02 اهداء جایزه به
کارگردان زن ایرانی و حمایت هاي مادي و معنوي دنیاي غرب از او به پاس مرز شکنی ارزش هاي دینی. 3. اهداء جایزه به
کارگردان زن ایرانی و مطرح شدن این زن به عنوان الگو!به خاطر دهن کجی به قداست هاي مذهبی. جالب تر اینکه در بیانیه هیأت
داوران، هدف از اهداي جایزه بیان نیرومند حقوق زنان در ایران امروز در قالب یک درام پویا و ملموس عنوان شد. این در حالی
جز فمینیسم و عصیانگري توده زنان علیه مردان ایران و ساختن چهره اي سیاه و ظالمانه از ایران و « واکنش پنجم » بودکه پیام فیلم
انتخاب دختران ایرانی الاصل به عنوان ملکه هاي زیبایی دنیا Mis World . اسلام در برخورد با جنس زن چیزي را در بر ندارد. 4
در جشنواره ها و.... 5. مطرح کردن دختران شرقی به عنوان کاندیداي ملکه زیبایی و خبرسازي و تبلیغات بسیار از اَنها به مدت چند
ماه. 6. پخش فیلم هاي هالیوودي و سریال ها آن هم به صورت رایگان در عراق، افغانستان و دیگر کشورهاي خاورمیانه و مشرق
زمین، با هدف الگوسازي براي زنان این د یار. به راستی این همه تجلیل به خاطر احترام به زن است؟! در حالی که بررسی ها نشان
می دهد در سطح دنیا از هر 5 زن به یک نفر تجاوز شده یا در معرض تجاوز قرار می گیرد و هر سال حدود 4 میلیون زن و دختر
براي فاحشگی اجباري، بردگی یا ازدواج اجباري خرید و فروش می شوند و در حقیقت، زنان امروز در دهکده جهانی، بیش از
زنان ر وستاهاي دور از شهر دیروز در معرض خطرند! امّا از آنجاکه عامل اصلی گر ایش انسان ها بویژه زنان به حجاب و پوشش
است، که تاریخ و جغرافیا نمی شناسد و با توجه به تلاش هاي بسیار و هزینه « شرم و حیاء » تأمین یک نیاز فطري و در ونی به نام
هاي هنگفت توسط سردمداران سکولار و سرمایه سالار و عوامل اَنها امروزه علاوه بر ایران و کشورهاي اسلامی، در جوامع غربی
نیز شاهد رشد روز افزون گرایش به دین و شعائر دینی، بویژه برافراشته تر شدن بیرق حجاب هستیم. به گونه اي که در آن سوي
مرزهاي ملل اسلامی، در یک کشور غربی، زنی مسلمان با پافشاري بسیار، موفق به کسب مجوز استفاده از حجاب اسلامی در محل
طی جلسه اي که در شهرکالسروهه آلمان در دیوان این کشور برگزار شد، در دفاع از حجاب « فرشته لود ین » . کار خود می شود
استفاده از حجاب و پوشش اسلامی !« حجاب بخشی از هویت من است و قصد دارم به ایمانم و فادار بمانم » : اسلامی عنوان میکند
در میان زنان و دختران مصري نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته و این خواسته در میان اقشار مختلف این کشور در حال
گسترش است. به نقل از هفته نامه اَلمانی زبان اشپیگل، دختران جوان مصري بیش از مادرانشان و زنان مسن تر، از حجاب استفاده
میکنند و با اینکه به نظر می رسید چندین دهه تلاش کشورهاي استعماري براي اثرگذاري بر روي فرهنگ کشورهاي اسلامی بویژه
مصر و رواج برهنگی و دوري از شعائر فرهنگ اسلامی، مردم این کشور را بیش از پیش به سوي فرهنگ غرب سوق دهد و به
صفحه 33 از 54
عادي شدن برهنگی در جوامع شهري و روستایی بیانجامد اما اکنون به دلایل گوناگونی شاهدگرایش هر چه بیشتر تمام اقشار زنان
و در رده هاي مختلف سنی بخصوص جوانان به حفظ حجاب و اَداب و فرهنگ اسلامی هستیم. در همین حال، مرکز مطالعات
اسلامی اروپا در اَمار جدید خود از مسلمان شدن 256 زن در دو سال گذشته خبر داده است. این مرکز تأکیدکرده است که اولین
علت گرایش زنان به اسلام، مواجه شدن با افراد مسلمان و جذابیت هاي رفتاري، آداب و پوشش آنها و همچنین فعالیت هاي پایگاه
« ماشا الیلیکینا » هاي اینترنتی اسلامی می باشد. اَرامش، امنیت و مصونیت هاي ناشی از باور دینی و حفظ حجاب تا جایی است که
ستاره سینما، رقص و موسیقی راکه شهرت و محبوبیتش در روسیه به اوج خود رسیده بود بر اَن می دارد به اسلام روي اَورده و
پوشش اسلامی و لباس عفت را برگزیند. گرچه این امر از میزان محبوبیتش در میان دوستداران جذابیت هاي ظاهري اش کاست اما
که زنی تحصیل « ماشا » . او را در مسیر تازه اي که انتخاب کرده بود ذره اي متزلزل نکرد و تنها به تدریس در مدارس اکتفا نمود
اسلام نسبت به ادیان » : اشاره کرده و میگوید « غفلت مدرن در عصر اطلاعات » کرده و مسلط به بیش از پنج زبان زنده دنیاست به
85 درصد از هزاران « . دیگر، محکم ترین اساس را داردوتمام قواعد آن در زندگی کاربرد دارند، راه اسلام سعادت بخش است
ترکیه نیز با اعلام مخالفت از تصمیم دادگاه قانون اساسی این کشور مبنی « خبر ایکس » شهروند شرکت کننده در نظرسنجی موسسه
بر لغو قانون اَزادي حجاب بانوان در دانشگاه ها، آن را مغایر با اَموزه هاي اسلام و شأن زن مسلمان دانسته و براي حضور با حجاب
اسلامی در دانشگاه به روش هاي گوناگون همچون استفاده از کلاه گیس هاي زنانه بر روي روسري خود و... روي اَ ورده اند. از
همه جالب تر اینکه شهرهاي اسرائیل، به طور عجیبی شاهد زنان محجبه اسرائیلی است به گونه اي که به دلیل شباهتی که این زنان
در اثر رعایت حجاب با زنان مسلمان پیدا کرده اند، از سوي جوانان یهودي مورد اذیت و اَزار قرار میگیرند. بنا به گفته یکی از
خاخام هاي اسرائیلی، این زنان محجبه با اعتقاد به اینکه این امر مورد رضایت خداوند است، تمام بدن خود را می پوشانند و
تعدادشان روز به روز در حال افزایش است. گفتنی است این زنان در حالی بر حفظ حجاب خویش پافشاري میکنند که همواره از
www.ghalampress .1 سوي بسیاري از یهودیان صهیونیست مورد توهین و اَزار و اذیت قرار میگیرند. 1
امروزه بهتر ین ابزار براي شناخت ردپاي استعمار در بی علاقگی یا بدبینی نسبت به حجاب چیست؟
از آغاز اَفرینش انسان، همیشه بین اَگاهی و اعتقاد بیش تر و عمیقتر نسبت به موضوعات به ویژه حجاب، رابطه مستقیمی وجود
داشته است، نمونه ناب این ارتباط دوسویه، پوشش اسوه هاي معصوم و صالح، همانند فاطمه زهراعلیهماالسلام و دیگر زنان اهل
بیت علیهم السلام است که در شرایط سخت و اعتراض هاي افشاگرانه، نسبت به حفظ حجاب و اصرار بر اَن، همه را به حیرت
واداشتند. در زمان ما نیز آگاهی مردم الجزایر در برابر با دولت استعمارگر فرانسه یا مقاومت دانشجویان دختر در مقابل مقررات ضد
حجاب حکومت لائیک ترکیه مثال ز دنی است، چنانکه درکشور ما و زمان رضا خان، آگاهی زنان ایران علیه بی حجابی باعث
قیام در مقابل کشف حجاب ر ضاخانی گردید. به گونه اي که یکی از نویسندگان خارجی با ستایش شیرزنان ایران در رویارویی با
وي به عزم ثابت سیصد زن شجاع اشاره میکندکه با « ! درو د، عزّت بی حد به زنان رو بسته ایران باد » : استعمارگران اینگونه نوشت
چادرسیاه و نقاب سفید، در حالی که بسیاري از آنان در زیر لباس طپانچه داشتند، به مجلس رفتند تا نمایندگان از تسلیم کشور به
بیگانگان احتراز نمایند. به اعتراف این نویسنده آمریکایی، اَن بانوان شجاع اعلام داشتند که اگر وکلاي مجلس بخواهند در حفظ
شرف و عزت ایران تسامح به خرج دهند و یا تردید نمایند، هم آنان و هم شوهران و فرزندان خویش را خواهند کشت، تا لا اقل
اجسادشان گواهی بر شرف ایرانی باشد. 1 پیش تر به فطري بودن پوشش اشاره کردیم اما فطري بودن یک موضوع، مانع
تأثیرگذاري حرکت هاي تبلیغی، به نفع یا ضرر اَن نیست؟ به طور مثال دین یک مقوله فطري است، ولی در طول تاریخ، حرکت
هاي تبلیغی انبیاعلیهم السلام به نفع دین، باعث تحکیم وگسترش آن بوده و برعکس، حرکت هاي تبلیغی مخالفان مثل شیاطین جن
صفحه 34 از 54
و انسِ شبهه افکن باعث تضعیف و آسیب پذیري آن گردیده است. همین مطلب، در مورد حجاب و پوشش به عنوان یک مقوله
فطري نیز صادق است. همان گونه که تبلیغ و تبیین صحیح فلسفه حجاب درگسترش و تعمیق اَن نقش دارد، در مقابل شبهه پراکنی
ها و تبلیغ منفی مخالفان نیز در اَسیب پذیري فرهنگ حجاب و پوشش در جوامع اسلامی تأثیر مهمی دارد. قراین و شواهد مختلف
استممار و استبداد و » . حاکی از این است که یکی از ترفندهاي مهم استعمارگران براي نفوذ درکشورهاي اسلامی، ترویج بی بند 1
غلامرضا گلی زواره، پیام زن، ش 73 ، ص 15 ، به نقل از: مورگان شوستر، اختناق ایران، ترجمه ،« هجوم به فرهنگ عفاف و حجاب
اسماعیل رایین، ص 241 . و باري از طریق گسترش بدحجابی و بی حجابی است، و این واقعیتی است که مستر همفر، جاسوس
در مسئله بی حجابی زنان، بایدکوشش فوق » : استعمار پیر انگلیس، در خاطرات خود به طور صریح به اَن اعتراف نموده است که
العاده اي به عمل آو ریم، تا زنان مسلمان به بی حجابی، رها کردن چادر، مشتاق شوند... پس از آن که حجاب زن، با تبلیغات و
سیع از میان رفت، وظیفه مأموران ما این است که جوانان را به عشق بازي و روابط نامشروع با زنان تشویق کنند؟ و بدین و سیله،
فساد را در جوامعی اسلامی گسترش دهند. لازم است زنان غیر مسلمان، به طور کامل بدو ن حجاب ظاهر شوند، تا زنان مسلمان از
اولین » : 1 فرانتس فانون، درباره نقش حجاب زدایی دولت استعمارگر فرانسه درکشور اسلامی الجزایر میگوید .« آنان تقلیدکنند
اقدام ضد فرهنگی که فرانسه در الجزایر صورت داد، تلاش براي از بین بردن حجاب بود،، در این کار موفق شد؛ و هر چه بدن زن
الجزایري را بیشتر عریان کرد، چنگال استعمارگر، بیشتر به حلقوم الجزابري فرو رفت؟ اما مجدداً زن الجزایري شخصیت خود را
غلامرضاگلی ،« استممار و استبداد و هجوم به فرهنگ عفاف و حجاب » .1 2« . بازیافت، مبارزه علیه مطامع استعمار نیز آغاز گردید
2. حریم عفاف، حجاب و نگاه، ر ! زوار ه. مجله پیام زن، ش 70 ، ص 15 ، به نقل از: خاطرات همفر، ترجمه محسن مویدي، ص 84
وح الله حسینیان، ص 48 ، به نقل از: جنگ الجزایر، (فصل همین نویسنده، درکلام د یگري، د ربا ره نقش بی حجا بی در تشد ید
هر چادري که دو ر انداخته می شود، افق جدیدي را که تا آن هنگام بر استعمارگر » : حمله استعمارگر فرانسه به الجزایرگفته است
ممنوع بود، در برابر او می گشاید و بدن الجزایري را که عریان شده است، تماماً به او نشان می دهد. پس از دیدن هر چهره بی
1 علاوه بر نقش استعمار در حجاب زدایی ازکشور اسلامی الجزایر، « . حجابی، امیدهاي حمله ورشدن اشغالگر ده برابر میگردد
حجاب زدایی درکشورهاي اسلامی افغانستان توسط امان الله، ترکیه توسط آتاتورك و ایران توسط پهلوي اول و دوم، داستان
مفصّل و غم انگیزي دارد. بدون شک با خبري از حوادث سیاه گذشته و اَگاهی نسبت به دسیسه هاي اَیند ه، ارزش حجاب را به
عنوان نماد عفاف و حیا در جامعه و بیرق بیداري زنان در رویارویی با ارزش هاي وارداتی بیگانه اَ شکا رتر می سازد. 2 رهبرکبیر
قلم هاي مسموم خطاکار، گفتارگویندگان بی فرهنگ، در این الجزا یر بی حجاب). » : انقلاب، با بینش روح اللهی خود می فرماید
مینا هاشمی، سالنامه زن، بهمن ماه 1371 ، ص 34 ، به نقل از فرانتس قانون، سال پنجم ،« حجاب زیبایی شعار، کاراَیی شعور » .1
انقلاب الجزایر یابررسی جامعه شناسی یک: انقلاب، ترجمه دکتر تابنده، صِ 44 ؛ دو: براي آشنایی با گوشه هایی از این داستان غم
. غلامرضا گلی زواره ، پیام زن، شماره هاي 70 و 71 ،« استعمار و استبداد و هجوم به فر هنگ عفاف و حجاب » : انگیز ر. ك
نیم قرن سیاه اسارت بار عصر ننگین پهلو ي، زن را به منزله کالایی خواستند،د رآو رند و آنان را .www.porsojoo.com.2
که آسیب پذیر بودند به مراکزي کشیدند که قلم را یاراي آن نیست. هر کس بخواهد شمه اي از آن جنایات مطلع شود، به روزنامه
ها و مجله ها و شعرهاي اوباش و اراذل زمان رضاخان، از رو زگار تباه کشف حجاب الزامی به بعد، مراجعه کند و از مجالس،
محافل، مراکز فساد آن زمان سراغ بگیرد. رویشان سیاه، و شکسته باد قلم هاي روشن فکرانه آنان. و گمان نشود که آن جنایات، با
1 اَري و با همین بینش و روش، مقام « . اسم آزاد زنان و با اسم آزاد مردان، بدون نقشه جهان خواران و جنایتکاران بین المللی بود
عده اي از چادر فرار میکنند به خاطر این که هجوم تبلیغاتی غرب دامن گیرشان » : معظم رهبري، حضرت اَیت الله خامنه اي فرمود
نشود؟ اما به اَن حجاب و اقعی بدون چادر هم رو نمی آورند، چون آن را هم غرب مورد تهاجم قرار می دهد. تصور نکنید اگر ما
صفحه 35 از 54
فوراً چادر را کنار گذاشتیم دست از سر ما بر می دارند؟ آنها به این چیزها قانع نیستند، بلکه می خواهند همان فرهنگ منحوس
1. در جستجوي راه از کلام امام خمینی، 2« . خودشان در این جا، مثل زمان شاه که زن اصلًا حجاب و پوشش نداشت عمل شود
262 . آري، تهی سازي انسان ها از فرهنگ ناب خود و ایجاد خلأ - 2. فرهنگ و تهاجم فرهنگی، ص- 261 . دفترسوم، ص- 39
فیلسوف معروف انگلیسی به جاسوسان انگلیسی تو صیه اي این ،« اسپنسر » فرهنگی، مأموریت همیشه استعمارگران بوده، چنانکه
اخلاق، آداب، زبان و تمدن خودتان را به اقوام، مردم نظر خود بیاموزید، آنها را به حال خودشان واگذارید که » : چنین کر د
1 پایان این فراز، پرده برداري ازاهداف استکبار در رویارویی با ملت ایران است که از زبان رهبر « . از آن شما خواهند بود « همیشه »
بزرگترین بلا براي یک ملت این است که بخش هایی از فرهنگ، تمدن » : فرزانه انقلاب، حضرت اَیت الله خامنه اي می شنویم
خودش به مرو ر از حافظه اش پاك شود و اصلًا آن را به یاد نداشته باشد. این خیلی بلاي بزرگی است، متأسفانه غربی ها با ما این
کار را انجام دادند... هدف استکبار جهانی که در رأس آن اَمریکاست در مواجهه با ایران اسلامی، فقط اسلام است و هیچ مسأله
دیگري در میان نیست ... و الله که آمریکا از هیچ چیز ملت ایران به قدر مسلمان بودن، پایبندي به اسلام ناب محمدي ناراحت
2. فرهنگ و تهاجم فرهنگی، ص- 132 و 134 01 اسلام بر سر دو راهی، ص- 23 3« . نیست
ماجراي کشف حجاب در ایران چه بود؟
کشف حجاب در ایران پدیده اي ناشی از آشنایی با غرب و تجدد خواهی افرادي است که افکار و زندگی غربی را تجربه کرده
بودند و میکوشیدند زنان ایرانی را نیز مانند زنان اروپایی بعد از رنسانس بدون حجاب و نیمه عریان سازند و البته لباس مردان را نیز
تغییر دهند. در حالی که نخستین نشانه هاي کشف حجاب را می توان در دربار ناصرالدین شاه قاجار و سپس در محافل روشنفکري
مشاهده نمود، رسمیت یافتن اَن به دوره دیکتاتوري رضاشاه پهلوي باز میگردد. رضاخان که پیش از رسیدن به مقام پادشاهی خود
را فردي دیندار و پایبند به اصول مذهب نشان داده بود، پس از به قدرت رسیدن به تدریج ماهیت اصلی خود را نمایان ساخت.
اوکه به نام تجددگرایی، تضعیف ارزش هاي دینی را سر لوحه برنامه هاي نوسازي فرهنگی خود قرار داده بود، طی اقداماتی
119 ). از جمله این اقدامات - 1361 ، ص 117 ، مخالفت عملی خود را با اسلام و فرهنگ و سنن اسلامی جامعه اَغازکرد. (مدنی، ج 1
می توان به حضور روزافزون میسیون هاي مذهبی، تاسیس مدارس جدید، بازگشت اشراف زادگان تحصیل کرده ا ز فرنگ،
تأسیس کانون ها و ا نجمن هاي روشنفکري، تغییر نظام آموزشی، ا جبا رکردن ا ستفا ده ا زکلاه شا پو، صد ور قا نون متحد ا لشکل
نمودن لباس ها، کشف حجاب بانوان، ترویج بی قیدي در میان زنان، جلوگیري از حضور زنانِ با حجاب در پارك ها، سینماها،
تئاترها، هتل ها و سایر مراکز عمومی و... اشاره نمود. در مرحله نخست سیاست نوسازي فرهنگی رضاخان در سال 1357 مردان
ایرانی موظف شدند لباس هاي متحد الشکل با کلاه خاص شبیه فرانسویان (کلاه پهلوي) بپوشند. با اجباري کردن این قانون به
تدریج تعداد کت و شلوار پوش ها زیاد شد. در سال 1313 رضاخان سفري به ترکیه داشت و در اَنجا به شدت تحت تأثیر ا قد امات
کمال پاشا (آتا تورك) قرارگرفت و رمز ترقی و پیشرفت کشور را در تغییرکلاه پهلوي به کلاه شاپو و رفع حجاب از زنان دید
(کشف حجاب در ایران، 1379 ، ص 17 ). با اَغاز سال 1314 تبلیغات حکومتی در مورد کشف حجاب به اوج خود رسید. علی اصغر
1935 در مدرسه شاپور شیراز جلسه اي تشکیل داد و از اصناف مختلف دعوت کرد. / حکمت- وزیر معارف- در فروردین 1314
در این مراسم عده اي دختر جوان بدون حجاب به اجراي برنامه پرداختند. (بصیرت منش، 1378 ، ص 195 ) همچنین در 17 دي ماه
1936 رضاشاه، همسر و دو دخترش بدون حجاب در مراسم فارغ التحصیلی دانشسراي تهران شرکت کردند. شاه در این /1314
بی نهایت مسرورم که می بینم خانم ها در نتیجه دانائی و معرفت به وضعیت خود اَشنا » : مراسم که خطاب به فارغ التحصیلان گفت
شده و پی به حقوق و مزایاي خود برد ه اند. ما نباید از نظر دور بداریم که درسابق نصف جمعیت کشور ما به حساب نمی آمد و
صفحه 36 از 54
نصف قواي عامله ممالک عاطل بود... شما خانم ها این روز را یک روز بزرگ بدانید و از فرصت هایی که دارید براي ترقی کشور
259 ) با این اقدام از سوي رضاشاه پروژه کشف رسما کلید خورد. همزمان با اجراي - 1362 ، ص 258 ، مکی، ج 6 ) « . استفاده نمائید
جشن ها و برنامه هاي طراحی شده از سوي دولت براي ترویج کشف حجاب، یک سلسله مقالات به نظم و نثر در جراید منتشر و در
آنها از نقاب و حجاب زنان انتقاد به عمل آمد. پلیس نیز مأمور شد با خشونت تمام به مبارزه با حجاب اسلامی- به هر شکل-
1361 ، ص 120 ) با وجود تمام تبلیغات و اقدامات، مردم ایران در مقابک تغییر پوشش مقاومت می ورزیدند. ، بپردازد. (مدنی، ج 1
برنامه کشف رضاخان همچنین با مخالفت هاي گسترده اي از سوي علما مواجه شد. در شیراز اَیت الله فال اسیري (بصیرت منش،
،1 419 ) و در تبریز اَیت الله انگجی و اَیت الله آقا میرزا صادق آقا به اعتراض شدید پرداختند. (بصیرت منش، 378 - 1378 ، ص 418
4) فالی دستگیر و زندانی و علماي تبریز توقیف، زندانی و یا تبعید شدند. در دیگر نقاط ایران نیز به همین ترتیب حرکت 0 ص 4
هایی در اعتراض به رضا شاه صورت گرفت. این سلسله مبارزات سرانجام با وقوع قیام گوهر شاد و به خاك و خون کشیده شدن
مردمانی که براي دفاع از باورهاي اصیل خود در پناه حرم امن امام رضا علیه السلام در مشهد تجمع کرده بودند، به اوج خود رسید
1. سابت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران. براي اَشنایی بیشتر مراجعه کنیدبه: حکایت کشف حجاب (ج 1 و 2) مو سسه .1
فرهنگی قدر ولایت، تغییر لباس وکشف حجاب به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، سیاست و لباس، به
کوشش سید محمدحسین منظور الاجداد ، سا زمان اسناد ملی ایران.
آیا در دانشگاه